ما 8482 مهمان و بدون عضو آنلاین داریم

فەڕۆخ نێعمەتپوور

 مرۆڤ چەندە خاوەن لایەنی ئەقڵانییە، بەهەمان رادە خاوەن هەست و نەستیشە. کەواتە سەندنەوەی نۆستالۆژیا مەحاڵە. بەڵام دەکرێ بە هاندانی پتری لایەنە ئەقڵییەکان و بردنەسەری وشیاری و خوێندەواریی سیاسی و فیکری لە زەرەرەکانی ئەم شێوازە لە نۆستالۆژیا کەم بکەینەوە.

 

نۆستالۆژیا و سیاسەت

فەڕۆخ نێعمەتپوور

بێگومان نۆستالۆژیا، واتە هەستی بەهێزی تاسە و گەڕانەوە بۆ قۆناغێکی ژیانی رابردوو، یەکێک لەو هەستانەیە کەم تا کورت هەموو مرۆڤەکان دەگرێتەوە. ژیانی رابردوو، بگرە سەرەڕای هەموو نەهامەتییەکانی، بەردەوام لە هەست و نەستی ئێمەدا هەیە و بە گوێرەی قۆناغی تەمەن و ئەو رووداوانەی بەسەرماندا دێت، یادی دەکەینەوە و تەنانەت زیاتر لە یادیش، وەها تیایا نوقم دەبین کە هەموو ساتەوەختەکانی ئیستامان داگیردەکا و سەرئەنجام جۆرێک لە هەستی پووچیمان تیا چێدەکا. راستییەکەی ئەوەیە ژیانی رابردوو هەمیشە لامانە، جا چ بە شێوەی یادی ئاسایی بێت، یاخود بە شێوەی نۆستالۆژیا.

یەکێک لەو پانتاییانەی نۆستالۆژیا خۆی تیادەبینێتەوە، سیاسەتە. ئەوانەی لەتەمەنی گەنجیەتییەوە لە سیاسەت گلاون و باشترین کاتەکانی تەمەنیان لە فراز و نشێوەکانی سیاسەت و رووداوە خۆش و ناخۆشەکانی دا سەرف کردووە، دەکرێ یەکێک لە حاڵەتە نۆستالۆژیاکانیان گەڕانەوە بێت بۆ ئەو ساتانە. بێگومان چونکە نۆستالۆژیای سیاسی پێوەندی بە هومێدە گەورەکان و ئەو ساتانەوە هەیە کە ژیان ئاسایی تێنەپەڕیوە، بەهێزترین نۆستالۆژیایە. کەم نین ئەوانەی وا قۆناغەکانی دوواتری تەمەنیان بەم شێوازە لە نۆستالۆژیا تێدەپەڕێنن و مەودایەکی بەرفراوان لە ژیانی ئیستایان داگیردەکا.

دیارە نۆستالۆژیای سیاسی وەک هەموو نۆستالۆژیایەکی تر تایبەتمەندییەکی مرۆڤە و خاوەن لایەنە جۆراوجۆرەکانی خۆیەتی و دەکرێ ببێ بە هەوێنی زۆر شت، یەک لەوان ئەدەبییات. سۆزی نۆستالۆژی دەتوانێ سەرچاوەیەکی بەهێزی داهێنانی ئەدەبی و هونەری بێت. وەک چۆن لای 'مارسل پرۆست' ی فەڕەنسی لە رۆمانی 'بە شوێن زەمەنی لەکیس چوودا' دەبینرێ.

بەڵام گەر نۆستالۆژیا ببێ بە سەرچاوەیەکی گرینگ بۆ سیاسەتکردن لە هەنووکەدا، ئەوا ئەم حاڵەتە رۆحییە بە پێچەوانەی حوزوری لە ئەدەب دا ناتوانێ کانییەکی روون و بەڕۆژکراوە بێ بۆ سیاسەتکردن.

ئەمەیش لەبەر چەند هۆکار:

ـ سیاسەت تەنیا بە هەست ناکرێ و، زیاتر لە هەست سیاسەت بریتییە لە جوڵەیەکی عەقڵی،

ـ سیاسەت بە پێچەوانەی نۆستالۆژیا رابردووگەرا نیە و، پتر لە ئیستا و لە داهاتوودا دەژی،

ـ هەستی نۆستالۆژیا دەتوانێ زۆرتر مرۆڤێکی دەروونگەرا چێ بکا، ئەمە لە کاتێکدایە کە سیاسەت زیاتر مرۆڤێکی دەرەوەگەرای دەوێ. واتە مرۆڤێک بتوانێ ورد بێت لە سەر رووداو و فاکتەکانی دەورووبەری خۆی و بەردەوام خوێندنەوەی نوێی هەبێ لە سەریان،

ـ نۆستالۆژیای سیاسی دەتوانێ بۆ هەمیشە بە فۆڕمە فیکری و رێکخراوییەکانی رابردووەوە گرێمان بدا و، نەهێڵێ نوێگەری بکەین،

ـ سەرئەنجام ئەوەیکە نۆستالۆژیا ئەوەندەی بە لایەنە ئیحساسی و خوێنییەکانی رابردووەوە گرێمان دەدا، بە لایەنە ئەقڵی و گوتارییەکانەوە نامانبەستێتەوە.

بەڵام سەرەڕای مەترسییەکانی گرێدانی نۆستالۆژیا بە سیاسەتەوە، ناکرێ بۆ هەمیشە ئەم پێوەندییە لە مرۆڤی سیاسی بستێنینەوە. مرۆڤ چەندە خاوەن لایەنی ئەقڵانییە، بەهەمان رادە خاوەن هەست و نەستیشە. کەواتە سەندنەوەی مەحاڵە. بەڵام دەکرێ بە هاندانی پتری لایەنە ئەقڵییەکان و بردنەسەری وشیاری و خوێندەواریی سیاسی و فیکری لە زەرەرەکانی ئەم شێوازە لە نۆستالۆژیا کەم بکەینەوە.

خڕبوونەوە لە سەر رووداوەکان، هەوڵدان بۆ شرۆڤە کردنیان، خوێندنەوەی فەلسەفە و ئاگاداری لەسەر گوتارە زالەکانی سەردەم ئەو شتانەن دەتوانن یارمەتیدەر بن.

 

گرێدانی نۆستالۆژیا بە سیاسەت دەتوانێ سەرچاوەیەکی بەهێزی دروستکردنی مرۆڤە کەلە رەق وفاڵانژەکان بێت. واتە ئەوانەی زیاتر لەوەی سیاسی بە مانای راستەقینەی خۆی بن، سیاسین بە مانای نۆستالۆژی. لای ئەم مرۆڤانە حیزب یان بیر دەتوانێ تەقدیس و بەپیرۆز بکرێ و ئەم پیرۆزیەیش بەر بە جوڵەی فیکریی ئەوان بگرێ. ئەوانەی کە دەبن بە دیل و یەخسیری بیر یان حیزبێک و بۆ هەمیشە لەخۆتازەکردنەوە، بگرە لە چوارچێوەی هەمان بیر و هەمان حیزبیشدا، دەکەون.

Bilderesultat for nostalgi og politikk kunst

گەڕان بۆ بابەت