لە نۆروێژییەوە: سایتی قەڵەم
هیومانیسم باوەڕی بە تیۆری داروین هەیە سەبارەت بەوەی مرۆڤ ئاکامی گەشەی سرووشتە. مرۆڤ بەشێک لە سرووشتە و، بۆیە نە لە دەرەوەی سرووشتە و نە بەسەریەوە راوەستاوە. هیومانیسم هەروەها باوەڕی بەوەیە کە وشیاریی مرۆڤ گرێدراوە بە جەستەو بە تواناکانی مێشکیەوە. کەسایەتی و جەستە پێکەوە گشتییەتێکی لێکدانەبڕاو (مونیست) پێکدێنن.
لە نۆروێژییەوە: سایتی قەڵەم
لە بەرنامەکاندا مۆسیقا، گۆرانی، شیعر و گوتارخوێندنەوە پێشکەش دەکرێ. گوتار و تا رادەیەک هەڵبژاردنی شیعر، چوارچێوەی ناوەڕۆکی رێوڕەسمەکە دیاری دەکەن. لێرەدا رێزێکی زۆر لە کەسایەتی منداڵ و بایەخی مرۆڤ دەگیردرێ و، هەروەها رێزی ئەو هومێدە گەورەیەی کە بە هۆی هەبوونی منداڵەوە چاوەڕوانیان دەکا.
لە نۆروێژییەوە: سایتی قەلەم
جگە لەبەشەیتانیکردن و بەگرووپکردنی مرۆڤەکان، فۆڕمێکی تری بەنائینسانیکردن بریتییە لە بەشتکردن. مەبەستی من لەمە ئەوەیە کاتی لەبەشتکردن، لە مرۆڤ وەک سوبیەکتی (کەس) خاوەن کردار ناڕووانین، بەڵکو وەک شت هەڵسوکەوتی لەگەڵ دەکەین کە ئەمەیش بە مانای ئەوەیە دەبێتە بابەتی کردار یاخود هێزی کەسێکی تر. لەوەها حاڵەتێکدا کەسەکە ئیتر دەرفەتی ئەوەی لێدەسێندرێ لەسەر چارەنووسی خۆی بڕیاربدات.
لە نۆروێژییەوە: سایتی قەڵەم
گاندی ئایینیی خۆی لە تێکەڵکردنی هیندویسم و پانتەئیسمەوە هێنا هاوکات لەگەڵ رێزێکی قووڵ کە بۆ ژینڕوانگەی ئەخلاقییەکانی تر بۆ وێنە ئەخلاقی ئاتەئیستی هەیبوو. بڕوا بەوەی هەموو زیندەوەرەکان، بە گوێرەی پرینسیپێکی گەورەتر، پێکەوە گرێدراون ئەوی بەوە گەیاند هەموو ژیانەکان پیرۆزبکات و لایەنگری لە ئەخلاقێکی سیاسی بکات کە هەمیشە کەڵک لە ئامرازە ئاشتیخوازەکان وەردەگرێ بۆ گەیشتن بە ئامانجەکانی.
لە نۆروێژییەوە: سایتی قەڵەم
بۆ ژینڕوانگەی هیومانیستی رووبەڕووبوونەوە لەگەڵ ئایینەکان پڕبووە لەفێربوون. زۆر هۆکار ژینڕوانگەی هیومانیستی دنەداوە بۆ ئەوەی لە پرۆژەی دیالۆگ لەگەڵ ئەوانی تردا بەشداری بکا: هۆکارێک دەتوانێ درووستکردنی رێز و تێگەیشتنی دوولایەنە بێت لە نێوان باوەڕداران و باوەڕنەداران بە خودا. کاتێک هیومانیسم باوەڕی بە وەها شتێک هەیە، گرینگیشە بە کردەوە بەڕێوەی ببات.
لە نۆروێژییەوە: سایتی قەڵەم
گەشەی ئایدیای 'تاک' خاوەن مێژوویەکی دوورودرێژە کە دەتوانین بڵێین لە 'پرۆتاگوراس'ەوە (پێنج سەدە پیش زایین)، دەستپێدەکا، تا دەگاتە سەردەمی رێنسان، شۆرشی فەڕەنسە و ئەوسا راگەیەندراوی مافی مرۆڤ لە لایەن رێکخراوی نەتەوە یەکگرتووەکانەوە لە ساڵی ١٩٤٨دا. پرۆتاگوراس دەیگوت "مرۆڤ پێوەری هەموو شتێکە".
لە نۆروێژییەوە: سایتی قەڵەم
ئەقڵگەرایی فەلسەفی پێش لەهەر شتێک رەوتێکی فەلسەفییە بۆ ناسین. واتە بە شوێن زانستێکەوەیە لەسەر ئەوەی چلۆن مرۆڤ دەتوانێ راستییەکان بدۆزێتەوە. ئەقڵگەرایی فەلسەفی باس لەوە دەکا ئەقڵ سەرچاوەی ناسینی راستییە. ئەوان دەڵێن بە یارمەتی بیر ـ وە تەنیا بەم هۆی بیرەوە ـ مرۆڤ دەتوانێ راستییەکان بدۆزیتەوە.
لە نۆروێژییەوە: سایتی قەڵەم
میتۆدەکان ئەمانەن: سەیری هەموو بەشەکانی بابەتەکە دەکەین، هەوڵدەدەین هەموو فاکتەکان کۆبکەینەوە، بە پێداگرتن لەسەر بۆچوونی خۆمان لەگەڵ ئەو خەڵکانە قسەدەکەین وا رایان پێچەوانەی رای ئێمەیەو، لە کۆتایشدا ئەو فەڕز و بۆچوونانە دووردەخەینەوە وا پێمان وایە لەگەڵ بابەتەکە نایەنەوە. ئەمە ئەو میتۆدەیە وا زانست بەکاری دەبا و بینای خۆی لەسەر بونیات ناوە.
لە نۆروێژییەوە: سایتی قەڵەم
لە شەپۆلی بەرامبەر ئەمەدا لە دێبات سەبارەت بە موراڵ، یونیڤێرسالیسم خۆی دەبینێتەوە. تایبەتمەندیی ئەم روانگەیە باوەڕیەتی بە گوتاری گشتی. یونیڤێرسالیسم دەڵێ دێباتی کۆمەڵایەتیی کراوە شوێنێکی لەبارە بۆ گواستنەوەی بایەخ و بۆ پێکەوەبوونی ئاشتیانە. لەناو بایەخەکانی یونیڤێرسالیسم بیری مافەکانی مرۆڤ کە خەسڵەتی جیهانیان هەیە، رۆڵی سەرەکییان هەیە بۆ چارەسەرکردنی کێشە موراڵی و ئێتیکیەکان لە نیوان زۆرینە و کەمینەدا.
مطالعه بیشتر: هیومانیسم و ژینڕوانگە دونیاییەکانی تر (دووابەش)
سەروەر حەسەن محەمەد
مردن لێرەدا پێوەرێکى میتافزیکى نییە بۆ دابڕان لە ژیان، بەڵکو پێوەرێکى سۆفیانەى ئێستێتیکییە بۆ حەزى ژیان، چونکە ئەو ساتە سۆفیگەراییەىمردن، جیهانبینى شاعیر لەگەڵ شیعرە و شیعر دەورى شاعیر دەگرێ و ئەویش پیرۆزترین وشەى لەسەر لێوە کە (شیعرە)، شیعر لێرەدا هێماى باوەڕە لە ناخى شاعیرەوەدەبێتە بەڵگەى ئیمان و پیرۆزى و ...
هاوڕێ نەهرۆ
دەسەڵاتی جیهانی
بەرخێک سەردەبرێ
دڵەکەی ئەداتە تورکیا
جەرگ و هەناوەکەی ئەداتە ئیران
گوشتەکەی سەراپا ئەداتە ئیراق
ئەوانیش ئێسکەکەی ئەدەنە کورد
