ما 5349 مهمان و بدون عضو آنلاین داریم

و: نەژاد عزیز سورمێ

مروارییه‌كانی ئه‌م گه‌ردانه‌یه‌م داڕشتن

پێشكێشی تۆی بكه‌م

مروارییه‌كان دڵی منن

ده‌زوویه‌كه‌یش خه‌مه‌كانمه‌.

 

 

 

چوارینه‌كانی شاعیری پورتووگالی ناسراو

ـ فێرناندۆ پێسووا –(*)

 

و: نه‌ژاد عزیز سورمێ

-1-

وه‌ك چه‌ند قایه‌خێك به‌سه‌ر ده‌ریاوه‌یه‌

سترانی پورتووگالییان

له‌ ڕۆحێكه‌وه‌ بۆ ئه‌ویدی ده‌چێ .

به‌ره‌نگاری نقووم بوون ده‌بنه‌وه‌ .

 

-2-

مروارییه‌كانی ئه‌م گه‌ردانه‌یه‌م داڕشتن

پێشكێشی تۆی بكه‌م

مروارییه‌كان دڵی منن

ده‌زوویه‌كه‌یش خه‌مه‌كانمه‌.

 

-3-

خاك ‌بێ گیانه‌‌

شتێكی دی بێجگه‌ له‌ دڵ ناژی

زه‌وی ساردوسڕ‌ ده‌تخوولێنێته‌وه‌

نه‌ك سۆزی من .

 

-4-

بۆ ساتۆكه‌یه‌ك لێمگه‌ڕێ

بڕوام به‌وه‌ بێ تۆ هێشتا لێم نزیكی

خه‌مباره‌ ئه‌وه‌ی پێی وایه‌

پێویستی به‌وه‌یه‌ خۆی خۆی هه‌ڵخه‌ڵه‌تێنێ.

 

-5-

به‌ مردووی له‌ ته‌كتدا ده‌مێنمه‌وه‌

بێ ئه‌وه‌ی شتێ بزانم، یا هه‌ست به‌ شتێ بكه‌م

ئه‌وه‌ به‌سه‌

تا مه‌رگ چاكه‌ی به‌سه‌رمانه‌وه‌ بێ.

 

-6-

نازانم داخۆ ڕۆح له‌و دیو سرووشتدا ده‌مێنێ

ئه‌گه‌ر مردم مردم ، یا ئاره‌زووی مه‌رگم كرد

ئه‌گه‌ر زیندوو بام ، ئاره‌زووم ده‌كرد بتبینم

چونكه‌ به‌ مردن نه‌بێ ناتوانم له‌بیرت بكه‌م .

 

-7-

به‌ڵێ ، كه‌شی دوێنێ به‌دتر بوو

به‌به‌ر ده‌رگه‌ی تۆشدا ڕابرد

گوێی لێ بگره‌ : هه‌ناسه‌یه‌كی پێیه‌

باش ده‌زانی كێ بۆی ناردی .

 

-8-

دڵی خۆمم پێ دای

سه‌یری چۆنت ڕه‌فتار له‌گه‌ڵ كرد

تا ئێستا بۆت نه‌گه‌ڕاندوومه‌ته‌وه‌

له‌وانه‌یه‌ له‌به‌ر ئه‌وه‌ی تێكشكابێ .

 

-9-

ئه‌و قووتوویه‌ی سه‌رپۆشی نییه‌

هه‌میشه‌ كراوه‌یه‌

ته‌نێ بزه‌یه‌كتم پێ بده‌

هیوا بۆ چیدی ناخوازم .

 

-10-

دوو سه‌عاتانت چاوه‌ڕێ بووم

دوو ساڵانیشت چاوه‌ڕێ ده‌كه‌م

چیتر چاوه‌ڕێ بم ؟ وا دێته‌ به‌ر چاو نه‌یه‌ی

چوون ڕۆژ هێشتا پڕشنگان ده‌دا ؟

 

-11-

به‌ درێژایی شه‌وێ گوێم له‌ ئاوێ بوو له‌ ئه‌ستێركێ

دڵۆپ دڵۆپ دێته‌ خوار

به‌ درێژایی شه‌وێ ، له‌ ڕۆحمدا بیستم :

تۆ ناتوانی خۆشت بوێم .

 

-12-

ڕۆژ ڕۆژه‌ و شه‌و شه‌و

هه‌رگیز نانووم

چونكه‌ به‌ ڕۆژێ ناتبینم و

شه‌ویش بیر له‌ تۆ ده‌كه‌مه‌وه‌ .

 

-13-

گوڵێت له‌ ده‌ست گرتووه‌

له‌ بێئاگاییدا چنیوته‌

به‌ڵام وا دیاره‌ دڵمت

به‌ ئاگادارییه‌وه‌ .

-14-

چاوه‌كانت خه‌مبار ، وێڵ

پشتیان به‌ هیچ شتێكه‌وه‌ نه‌داوه‌

ئای خۆشه‌ویستم ، خۆشه‌ویستم

بریا لانی كه‌م من ئه‌و هیچ شته‌ بام .

 

-15-

شه‌و دوای ڕۆژ دێ

ڕۆژ دوای شه‌و

پاش سۆزیش

ئه‌و سۆزه‌ دێ سته‌ممان لێ ده‌كا .

 

-16-

داخۆ ئه‌وه‌نده‌ ده‌هێنێ سه‌نگین بم ؟

نازانم گه‌ر ئه‌و هه‌موو هیلاكییه‌ بهێنێ

چاكتر وایه‌ به‌ خامۆشی بمێنمه‌وه‌

له‌وه‌ی ته‌ماشای سیمایه‌كی دڵنیا بكه‌م .

 

-17-

سۆلێكت له‌ پێیه‌

بنیان له‌ زه‌وی ده‌كوتن

مردن بۆ من خۆشتره‌

له‌وه‌ی یه‌ك چركه‌ له‌ بیستنیان بوه‌ستم  .

 

-18-

سه‌رت ده‌سوڕێنیه‌وه‌ پرسیار بكه‌ی

گواره‌كانت وه‌ك دوو په‌ڕه‌سێلكه‌ی وه‌ڕس

كه‌ هێشتا فڕین نازانن

ده‌ست به‌ سه‌ما ده‌كه‌ن .

 

-19-

گوڵێكت به‌ ده‌سته‌وه‌یه‌

نازانم ده‌مده‌یتێ یان نا .

به‌ڵام ئه‌و گوڵانه‌ی سه‌ر ڕووت

‌ئه‌وا ده‌زانی چۆنیان بپارێزی .

 

-20-

ئای خانمه‌ كه‌ژاڵه‌كه‌م

ئه‌ی كه‌ژاڵه‌ گه‌نجه‌كه‌

به‌وه‌ بڵێ كه‌  لێره‌وه‌‌ ده‌تبینێ

‌ تۆ هێشتا زۆر بچووكی .

 

-21-

كتێبێكت هه‌یه‌ نایخوێنیته‌وه‌

گوڵێكت هه‌یه‌ په‌لك په‌لكی ده‌كه‌ی

دڵێكت به‌ پێیه‌كانته‌وه‌یه‌

هه‌رگیز چاوی لێ ناكه‌ی.

 

-22-

شتێكت قه‌ت نه‌وتووه‌ خۆشت ویستووه‌

ئه‌گه‌ر من پێم نه‌گوتبی

ده‌زانم پێشبینی ئه‌وه‌ت كردووه‌

لێ نازانم بیرت له‌چی ده‌كرده‌وه‌ .

 

-23-

گوڵێكم هه‌بوو بیكه‌مه‌ دیاری

بۆ ئه‌وه‌ی جه‌ساره‌تی ئه‌وه‌م نه‌بوو پێی بڵێم :

پێم خۆشه‌ قسه‌ی له‌گه‌ڵ بكه‌م

هه‌ر ئێستا گوڵه‌كه‌ سیس بوو.

 

-24-

كه‌ ئاوڕ ده‌ده‌یه‌وه‌

باوه‌ڕ ناكه‌م بۆ من بێ

به‌ڵام تۆ ته‌ماشا ده‌كه‌ی، ته‌ماشا ده‌كه‌ی

ئه‌مه‌شیان باشتره‌ .

 

-25-

هه‌موو ڕۆژێ

بیر له‌و بزاوته‌ ئازایانه‌ ده‌كه‌مه‌وه‌:

ملپێچی‌ فه‌رامۆشكراو

له‌ نزیك ئێره‌دا هه‌ڵده‌گرییه‌وه‌ .

 

-26-

گوێم لێته‌ ڕۆژان گۆرانی ده‌ڵێی

شه‌وانیش گوێم لێته‌ گۆرانی ده‌ڵێی

داخ له‌ من ، ئه‌گه‌ر ‌ له‌ خۆشیان بێ

داخ له‌ من، ئه‌گه‌ر له‌ خه‌مان بێ .

 

-27-

ڕیحانه‌ كێویله‌ی ده‌كڕدرێ

باشتر نییه‌ له‌وه‌ی ده‌یدزین

له‌ ڕیحانه‌ كێویله‌ گه‌ڕێ

دڵتم بدێ .

 

-28-

ئه‌و گوڵه‌ی ده‌ڕندرێ

زۆر ناژی

كه‌س سه‌یری تۆ ناكا

كه‌س نایه‌وێ بتڕنێ .

 

-29-

ئه‌ی ئه‌و په‌ڕه‌سێلكه‌یه‌ی تێده‌په‌ڕی

كێ چاوه‌ڕوانته‌ ؟

ته‌نیایه‌ ئه‌وه‌ی ده‌تبینێ تێده‌په‌ڕی

متمانه‌ی به‌ سبه‌ی نوێ ده‌كاته‌وه‌ .

 

-30-

شانه‌یه‌كی ئیسپانیاییت

بۆ قژه‌ پورتوگالیایه‌كه‌ت هه‌یه‌

كاتێ خۆریش ده‌تپێچێته‌وه‌

ده‌چیته‌ ئه‌و باره‌ی خوا خه‌ڵقی كردووی.

 

-31-

دوو جارانم تكا لێ كردی

ئه‌مه‌م دوو جاران زانی

دوا جار وه‌ڵامی ئه‌وه‌ت دامه‌وه‌

‌ لێم نه‌پرسیبووی .

 

-32-

كه‌‌ به‌ دڵنیاییه‌وه‌ ده‌ئاخڤێی

نازانم بیر له‌ چی ده‌كه‌یه‌وه‌

ڕه‌نگه‌ به‌و ڕیسواكردنانه‌ بێ

به‌ بێده‌نگیت دروستی ده‌كه‌ی.

 

-33-

نه‌وره‌سه‌كان دووباره‌ و دووباره‌

له‌ ڕووباره‌وه‌ به‌ره‌و ده‌ریا ده‌فڕن

بێ ئه‌وه‌ی مه‌به‌ستت بێ، ئه‌فسووناوی ده‌رده‌كه‌وی

چوون ئه‌وه‌نده‌ پێویست نییه‌ بفڕی.

 

-34-

له‌ گۆزه‌یه‌كی گڵین

ئاوێكی سازگارتر ده‌خۆینه‌وه‌

خه‌مگین، نانوێ

بێدار ده‌بێ تا به‌ شادیێ ڕا ده‌گا.

 

-35-

چه‌ند ڕاستییه‌ك هه‌ن ده‌گوترێن

هه‌ندێكیش كه‌س نایانڵێ

شتێكم هه‌یه‌ پێتی ده‌ڵێم

به‌ڵام ونم كرد.

 

-36-

هه‌ورێك له‌ ئاسمانه‌

به‌ هه‌موو ئه‌وانه‌ ده‌چێ خۆشمان ده‌وێن

گه‌ر تۆ لانی كه‌م ئه‌وه‌م بده‌یتێ

ئه‌وه‌ی پێدانی، به‌ربه‌ستی تێ ناكه‌وێ .

 

-37-

ئه‌و هه‌وره‌ی تیده‌په‌ڕێ

به‌رز ده‌ڕوا

بیری منیش دیلی ئومێده‌كانته‌ به‌رز ده‌ڕوا

وه‌ك  هه‌ور كه‌ دیلی بایه‌ .

 

-38-

مه‌ریه‌م ، كه‌ بانگت ده‌كه‌م وه‌ره‌ ئێره‌

مه‌ریه‌م بڵێ كه‌ تۆ ناتوانی بێی

ئا به‌و شێوه‌یه‌

ده‌توانم بتبینم.

 

-39-

مۆمێكم له‌به‌ر ئه‌و سۆزه‌ی

خوداوه‌ند پێی دای داگیرسان

شه‌و به‌سه‌ر گوند و

ئاسمانانیشدا نه‌ما.

 

-40-

كتێبێكی بچكۆله‌م  پێیه‌

كه‌ تۆم له‌بیر ده‌چێته‌وه‌ لێی ده‌نووسم

كتێبێكی به‌رگ ڕه‌شه‌

هێشتا وشه‌یه‌كم تیا نه‌نووسیوه‌.

 

-41 –

هه‌ندێ جار ژیان چه‌ند شتێكی كه‌مه‌

خۆشه‌ویستی، ژیانێكه‌ هه‌ڵیده‌گرین

به‌ هه‌ردوو لایا‌ندا بڕوانه‌

كه‌س نایێ له‌گه‌ڵم بئاخڤێ.

 

-42-

به‌ ئاسپایی، به‌ ئاسپایی بۆشایی ده‌گوزه‌رێ

یاخی ده‌بێ تاكو بنوێ

به‌ كورتی ، بۆشایی ده‌گوزه‌رێ  

به‌ كورتی فێری له‌بیركردنمان ده‌كا.

 

-43-

ئه‌ی هه‌وری بڵیند، ئه‌ی هه‌ور

بۆچی ئه‌وه‌نده‌ دوور ده‌ڕۆی ؟

ئه‌گه‌ر تۆ خێوی خۆشه‌ویستی كه‌ من نیمه‌‌

كه‌مێك دابه‌زه‌، كه‌مێك.

-44-

ئه‌و هه‌وره‌ی به‌ ئاسماندا تێده‌په‌ڕێ

له‌وه‌ی ده‌پرسێ كه‌ چ پرسیاران ناكا

گه‌ر به‌ سوود بێ بڵێین بیده‌ین به‌ كێ؟

(ئه‌وه‌ی داومه‌، نایده‌م به‌ تۆ).

 

-45-

ئه‌ی جۆێباری بچووك، جۆێباری بچووك

ئه‌وه‌ی ئاسان ڕا ده‌كا

به‌ ته‌نیا ڕا ده‌كه‌ی،

وه‌كو من، ئه‌ی جۆگه‌ی بچووك

 

-46-

له‌ كۆتاییدا

ئاخاوتنه‌ درۆینه‌كانت

به‌خته‌وه‌رم ناكه‌ن

لێ به‌خته‌وری له‌ مندا ئه‌وه‌یه‌ قسه‌ بكه‌ی .

 

--47-

بۆم بخه‌نده‌ ، خه‌نده‌ی یه‌كشه‌مموان

تا دووشه‌مم به‌بیرم بێته‌وه‌

تۆ ده‌زانی ‌من هه‌میشه‌ له‌ پشتته‌وه‌م

زۆر پێویست نییه‌ بڕۆی.

 

-48-

جلی جوان ده‌پۆشم

پێڵاوه‌كانم له‌ پێ ده‌كه‌م

ده‌چمه‌ ناو خه‌ڵكی

تا به‌ دوای ئه‌وه‌دا بگه‌ڕێم نایدۆزمه‌وه‌.

 

-49-

له‌ پشت چیا كه‌سكه‌كانه‌وه‌ دێ

برووسكه‌ كه من ‌ نایبیسم

زایه‌ڵه‌یه‌كی جوان، بزر

كه‌ ده‌یدوێنێ.

 

-50-

مسكێن، دڵی بچكۆلانه‌یه‌

به‌ تین و تاوه‌وه‌ كار ده‌كا

ڕۆژێ ده‌گری و

ئێوارانیش واوه‌یلا. ‌

 

 *(- فێرناندۆ پێسووا - : شاعیری ناسراوی پورتوگالیایی

كه‌‌ له‌ هه‌مان كاتیشدا نووسه‌ر و ڕه‌خنه‌گر و وه‌رگێڕ و فه‌یله‌سووفیش بووه‌ .

13ی 6 ی1888 له‌ شاری له‌شبوون له‌ دایك بووه‌، پێنج ساڵان بووه‌

كه‌ باوكی مردووه‌، پاشان به‌ خێزانه‌وه‌ ده‌چنه‌ باشووری ئه‌فریقا ، له‌وێ له‌ قوتابخانه‌یه‌كی ئینگلیزی ده‌خوێنێ .

له‌ 13 ساڵیدا ده‌گه‌ڕێته‌وه‌ پورتوگال ، ماوه‌یه‌ك له‌ زانكۆی له‌شبونه‌ ده‌خوێنێ .

ساڵی 1914 یه‌كه‌مین قه‌سیده‌ی بڵاو ده‌كاته‌وه‌.

30ی نۆڤێمبه‌ری 1935 به‌ نه‌خۆشی كۆچی دوای ده‌كا.

پێسووا نزیكه‌ی 25000 ڕه‌شنووسی له‌ دوای خۆی به‌جێ

هێشتووه‌ له‌ شیعر و فه‌لسه‌فه‌ و ڕه‌خنه‌ و وه‌رگێڕان وشانۆیی

له‌ كتێبخانه‌ی نیشتمانی له‌شبونه‌ به‌ ناوی ئارشیڤی پێسووا پارێزراون.

هه‌ندێ له‌و ڕه‌شنووسانه‌ لێیان بڵاو كراوه‌ته‌وه‌، له‌وانه‌:

  • كتێبی نادڵنیایی
  • سرووده‌كانی ڕیكاردۆ دو ڕییس
  • ده‌رگا و چیرۆكی تر
  • قه‌سیده‌كانی ئالبارۆ دی كامبۆس
  • شوانی مێگه‌ل و قه‌سیده‌ی تر
  • چوارینه‌كان و ... هی دی.)

**  ئه‌م 50 چوارینه‌یه‌ له‌  ماڵپه‌ڕی (القصیده‌ كوم) كراون به‌ كوردی

بڕوانه‌ : https://www.alqasidah.com/epoem.php?ie=2630

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

گەڕان بۆ بابەت