نه‌ژاد عزیز سورمێ

به‌كورتی: ڕه‌گه‌زی كات له میدیادا  دوا هه‌واڵ، گه‌رماو گه‌رم له‌شێوه‌ی پێویست بگاته‌ به‌رامبه‌رئه‌مه‌ش بێگومان به‌وه‌ ده‌كرێ (كات) له‌ خودی ده‌زگا ڕۆژنامه‌نووسیه‌كاندا به‌ها و نرخی خۆی هه‌بێ و  پێ درابێ و له‌و قه‌یرانه‌ ده‌رباز بكرێت تێی كه‌وتووه‌ كه‌ له‌دواكه‌وتن و پێڕانه‌گه‌یشتن به‌ده‌ر چیدی به‌رهه‌م ناهێنێ.

په‌راوێزی پێنجه‌مینی تێكست

نه‌ژاد عزیز سورمێ

له‌ ڕووپێوی گشتیدا (كات) له ڕۆژهه‌ڵاتدا به‌تایبه‌تیش له‌و وڵاتانه‌ی به‌ دونیای سێیه‌م، یا وه‌ختێك به‌خاترانه‌ به‌ وڵاتانی تازه‌ گه‌شه‌كردوو ناوزه‌دكرابوون، شتێكی بێ ئه‌رزش و بێ به‌هایه‌.

به‌پێچه‌وانه‌ی وڵاتانی پێشكه‌وتوو، له‌وێدا كات به‌حسابێك و بۆ كارێك دابه‌ش بووه‌ ‌‌ كه‌ هیچ ده‌قیقه ‌و سه‌عاتێكی به‌فیڕۆ نادرێ و پڕ به‌ پێویست پێی ده‌ژین و بۆی ده‌ژین.

بێگومان ئه‌وان له‌وه‌ حاڵی بوون ته‌مه‌ن یه‌كجاره‌ و دووباره‌ نابێته‌وه، ئه‌وه‌یشی تێده‌په‌ڕێ ده‌خوازێ به‌خۆڕایی نـه‌ڕوا، به‌ڵكو تاقیكردنه‌وه‌ و ئه‌زموونی لێ هه‌ڵدبهێنجرێ.

كات به‌فیڕۆنه‌دان له‌ڕووی سایكۆلۆژیشه‌وه‌ كاریگه‌ریی پۆزه‌تیڤی به‌ڕووكاری به‌ئومێد ژیان و هیوابینینه‌وه‌ هه‌یه‌، بۆیه‌ ده‌بینی له‌و كۆمه‌ڵگه‌یه‌ی ڕێزی كات ناگیرێ و له‌هیچ حسابان داناندرێ، هه‌میشه‌ ده‌ستبه‌تاڵیه‌كی كوشنده‌ جێی ده‌گرێته‌وه‌ كه‌ له‌بێئومێدی و هیوابڕاویی و ماندووبوون‌ هه‌ڵكێشراوه‌.

هه‌ر ئه‌و ده‌ستبه‌تاڵیه‌شه‌، ئینجا له‌ هه‌رچه‌شنێكیدا بێ له‌ بێكارییه‌وه‌ هاتبێ، یا له‌ به‌گله‌ری و ئاغاسیفه‌تی؛ كاریگه‌ری پاشڤه‌بڕی به‌لای كۆمه‌ڵگه‌ و ڕه‌گاژوویی دواكه‌وتن ده‌كشێنێ.

زۆرجار ده‌بێته‌ هۆی زیادبوونی ڕێژه‌ی تاوانیش له‌و كۆمه‌ڵگه‌یه‌دا... ئه‌گه‌ر باسی ڕه‌هه‌نده‌كانی دیكه‌یشی نه‌كه‌ین.

دیاره‌ كات و ڕه‌گه‌زی (كات)یش له‌ ڕۆژنامه‌گه‌ریی كوردیدا ڕه‌نگدانه‌وه‌ی ئه‌و بارودۆخه‌یه ، كه‌ له‌ بناغه‌دا له‌كو‌لتوور و ئاستی كۆمه‌ڵگه‌وه‌ سه‌رچاوه‌ ده‌گرێ‌، به‌ڕاده‌یه‌ك (كات) لای ڕۆژنامه‌نووسانیش كه‌ به‌ دڵیخۆ به‌شێك  له‌ ده‌سته‌ی ئه‌نتلێجستا پێك دێنن، تووشی هه‌مان پاشگه‌ردانی بووه‌.

بۆیه‌ ده‌بینی ئه‌و مه‌سه‌له‌یه‌، كه‌ به‌ڕاستیش مه‌سه‌له‌یه‌كی گرینگه‌ له‌چۆنیه‌تی چاره‌سه‌ركردن و مامه‌ڵه‌ له‌گه‌ڵ كردندا به‌هه‌ند نه‌گیراوه، به‌تایبه‌تی له‌ڕووی گه‌یاندنی ده‌ستبه‌جێی هه‌واڵ و ده‌رهاورده‌كانی له‌چه‌شنی ڕاپۆرت و ڕیپۆرتاژی ڕۆژنامه‌نووسی و به‌دواداچوونی پێشهاته‌كانه‌وه‌.

ئه‌م حاڵه‌ته‌یش ئه‌گه‌ر له‌ هه‌فته‌نامه‌كان به‌شێوه‌یه‌ك قبووڵ بێت (هه‌رچه‌نده‌ ئه‌وانیش ده‌توانن ڕێوڕه‌سم و پلانی خۆیان هه‌بێ له‌ مامه‌ڵه‌كردن له‌گه‌ڵ كاتدا).

به‌ڵام به‌هیچ جۆرێك له‌ ڕۆژنامه‌ی ڕۆژانه و تیڤی و ماڵپه‌ڕه‌كانی هه‌واڵدا ‌ قبووڵ نییه ‌و یه‌كێكه‌ له‌ سیما پاشڤه‌بڕه‌كانی، كه‌ له‌ته‌مه‌ڵی و بێموبالاتی و به‌هه‌ند نه‌گرتنی خوێنه‌ر و گوێگر و بینه‌ر زیاتر هیچ پاساوێكی دیكه‌ی نییه‌.

لێره‌وه‌ ده‌خوازێ ئه‌م مه‌سه‌له‌یه‌ كه‌ ده‌قه‌به‌ری میدیا به‌ گشتی  ده‌كرێ، به‌تایبه‌تی میدیای  كوردی نزیكتر لێی بڕوانرێ.

ئێستا هۆیه‌كانی پێكگه‌یشتن به‌ئاستێك پێشكه‌وتوون و له‌به‌ره‌وپێشچووندان بڕوا نه‌كرده‌له‌هۆی عاده‌تی  بگره‌ تا هۆی پێشكه‌وتووی تۆڕه‌ جیا جیاكانی ئه‌نته‌رنێت.

ئه‌وه‌ بێجگه‌ له‌ ئامێری په‌ره‌سه‌ندووی وه‌رگرتن و ناردنی تێكست و وێنه‌ بۆ میدیای نووسراو وبیستراو وبینراو.

ڕه‌گه‌زی كات له‌ میدیای كوردیدا سه‌ره‌ڕای ئاسانكاریی به‌رچاو، ده‌زگا ڕۆژنامه‌نوسیه‌كان وه‌ك پێویست، به‌و ڕه‌نگه‌ له‌گه‌ڵیدا نه‌هاتوونه‌ته‌وه، خواستی خوێنه‌ر و گوێگر و بینه‌ری به‌و ڕاده ‌و ئاسته‌ دابین كردبێت، ناچار نه‌بێت په‌نا بۆ هۆی ڕاگه‌یاندنی بێگانه‌ ببا. كه‌ لێره‌شدا گرفتی ڕاستگۆیی و پیشه‌یی و بێلایه‌نیش له‌ولا داده‌نێین كه‌ باسێكی سه‌ربه‌خۆی ده‌وێ، ئه‌مه‌ش به‌ تایبه‌تی  له‌و هه‌واڵانه‌دا نموونه‌یان ده‌رده‌كه‌وێ كه‌ به‌ خێراییه‌كی له‌ڕاده‌به‌ده‌ر له‌ ماڵپه‌ڕێكی (فه‌یك)دا بڵاو ده‌كرێنه‌وه‌، به‌ڵام چونكه‌ به‌رپرسیاریه‌تی  تێدا هه‌ڵناگیرێ، كه‌واته‌ هه‌ر چه‌ندی له‌ ڕووی (كات)ـه‌وه‌ خێراتر بگا، هه‌میشه‌ جێی گومان ده‌بێ .. له‌به‌رچاو گرتنی ئه‌م خاڵه‌یش له‌ میدیای ناسراو ‌و تۆمار كراوه‌وه‌‌ گرینگه‌ له‌ ڕه‌چاو كردنی مامه‌ڵه‌ له‌گه‌ڵ كاتدا .

هه‌ر ئه‌و به‌هه‌ند نه‌گرتنی (كات) ‌یشه‌ كه‌ سه‌رباری چۆنیه‌تی مامه‌ڵه‌كردن له‌گه‌ڵ هه‌واڵ و ده‌رهاورده‌كانی، زۆر جار (به‌رامبه‌ر)ی له‌ میدیای كوردی تۆراندووه‌.

به‌نموونه‌ ته‌له‌فزیۆنه‌كانمان، ڕادیۆكان، ماڵپه‌ڕه‌كان كه‌ ده‌ستبه‌جێترن له‌ ڕۆژنامه، كه‌م وارێك كه‌وتووه‌ مامه‌ڵه‌یه‌كی ده‌موده‌ستیان له‌گه‌ڵ هه‌واڵدا كردبێ، ئه‌گه‌ر چۆنیه‌تی مامه‌ڵه‌كردنه‌كه‌یش له‌ولا دابنێین كه‌ قسه‌ی تر هه‌ڵده‌گرێ.

له‌ میدیای نووسراویشدا وێرانتر نه‌بێ باشتر نییه، لاپه‌ڕه‌ی یه‌كه‌م كه‌وا پێویست ده‌كا سه‌عاتی دوو تا چواری پاش نیوه‌شه‌و دابخرێ، هه‌ندێ جار ده‌ره‌نگتریش به‌تایبه‌تی ئه‌گه‌ر بارێكی نائاسایی له‌ گۆڕێ بێ.

خوێنه‌ر ئه‌وه‌ی له‌ ڕۆژنامه‌ی ڕۆژانه‌ ده‌وێ، كه‌ به‌یانی له‌خه‌و هه‌ڵده‌ستێ بزانێ كاتێ ئه‌و له‌خه‌ودا بووه‌ چی ڕوویداوه‌.

(كات) له‌ڕووی گه‌یاندن و بڵاوكردنه‌وه‌ و دابه‌شكردنیش كاریگه‌ریی خۆی هه‌یه‌.

ڕۆژنامه‌ پێویسته‌ تاریك و ڕوونی سپێده‌ له‌بازاڕ بێت، بۆ شوێنه‌كانی دووریش نابێ له‌سه‌عاتی ٨ هه‌شت تا هه‌شت و نیوی به‌یانی ده‌رنگتر بگا، ئه‌وكاته‌ی هێشتا فه‌رمانبه‌ر و كارمه‌ندان له‌ ڕێگادان به‌ره‌و ئیشوكاره‌كانیان، بۆیه‌ سه‌یر ده‌كه‌ی له‌وڵاته‌ پێشكه‌وتووه‌كان ڕۆژنامه‌ له‌ دووچاپدا ده‌رده‌چن.

چاپی یه‌كه‌م بۆ ده‌ره‌وه‌ی شار ده‌نێردرێ، بۆ شوێنه‌ دووره‌كان... بۆشاره‌كانی دی چاپی دووه‌م له‌ناوه‌نددا، له‌و شوێنه‌ی ڕۆژنامه‌كه‌ی لێ ده‌رده‌چێ، بڵاوده‌كرێته‌وه‌.

به‌كورتی: ڕه‌گه‌زی كات له میدیادا  دوا هه‌واڵ، گه‌رماو گه‌رم له‌شێوه‌ی پێویست بگاته‌ به‌رامبه‌رئه‌مه‌ش بێگومان به‌وه‌ ده‌كرێ (كات) له‌ خودی ده‌زگا ڕۆژنامه‌نووسیه‌كاندا به‌ها و نرخی خۆی هه‌بێ و  پێ درابێ و له‌و قه‌یرانه‌ ده‌رباز بكرێت تێی كه‌وتووه‌ كه‌ له‌دواكه‌وتن و پێڕانه‌گه‌یشتن به‌ده‌ر چیدی به‌رهه‌م ناهێنێ.

 

گەڕان بۆ بابەت