منبع: وقایع اتفاقیە
مریوان پس از ثبت باید دبیرخانه‌ای داشته باشد تا بتواند شهرهای ملی مرتبط با گیوه مثل اراک و آباده را مدیریت کند... فرمول دیگری به نام ثبت جغرافیایی آثار فرهنگی داریم و اگر صنایع دستی نقطه‌ای را ثبت جغرافیایی کند، کشور دیگری نمی‌تواند مدعی ثبت جهانی صنایع دستی آن نقطه باشد.
گیوه هزارساله کردستان با نام مريوان ثبت جهاني خواهد شد
منبع: وقایع اتفاقیە
شايد به هزار سال برسد که مردم کرد از کلاش در مراسم‌های مخصوص و مهمشان استفاده می‌کنند؛ پای‌افزایی که قرار است پای آنها را به فهرست آثار جهانی یونسکو باز کند. زنان بهترین دوزندگان گیوه در غرب کشور هستند. نزدیک به 75 درصد از کارهای ساخت گیوه را زنان کرد انجام می‌دهند و 25 درصد دیگر برعهده مردان است. گیوه‌دوزی از هزاران سال پیش سینه به سینه به مردمان کرد منتقل شده و حالا آنها در تلاشند تا میراث پدرانشان را به‌عنوان یک اثر فرهنگی به جهان معرفی کنند. مریوان، شهر ملی کلاش‌بافی در ایران، نامزد ثبت در آثار جهانی یونسکو است. داوران بین‌المللی برای ارزیابی استاندارد‌های جهانی از مریوان بازدید کرده‌اند و قرار است طی روزهای آینده نظر خود را در‌این‌زمینه اعلام کنند. گفته می‌شود کلاش در نودشه حدود هزار سال قدمت دارد اما قدمت این حرفه در مریوان به صد سال هم نمی‌رسد؛ موضوعی که در بازدید ارزیابان بین‌المللی مورد اعتراض برخی از کلاش‌بافان کرد قرار گرفته است و ممکن است در تصمیم آنها برای ثبت مریوان به‌عنوان شهر جهانی کلاش اثر‌گذار باشد.
فقط مراسم‌های خاص
کلاش پاپوش فصل تابستان است. استفاده از گیوه‌های محلی در روزهای سرد و بارانی به آن آسیب می‌رساند و تلاش صدها بافنده به دقیقه‌ای خراب می‌شود. پاپوش محلی در همه‌جا استفاده نمی‌شود. کلاش‌ها برای مردم آن‌قدر اهمیت دارد که تنها در مراسم‌های خاص مانند عروسی از آن استفاده می‌کنند. می‌گویند زیبایی کلاش‌ها، یکی از دلایلی است که برای مراسم عروسی ترجیح داده می‌شود. گیوه یا کلاش انواع مختلفی دارد، گیوه زیرپارچه‌ای، گیوه تخت‌آجیده، گیوه تخت‌چرمی، گیوه تخت‌لاستیکی و گیوه رویه ابریشمی انواعی است که بیشتر در غرب کشور تولید می‌شود. فرهاد حامدی، معاون صنایع دستی و گردشگری استان کردستان، گیوه را همراه همیشگی کردها معرفی می‌کند. او به «وقایع‌اتفاقیه» می‌گوید: گیوه جزئی از زندگی مردم کردستان است. امکان ندارد یک مرد یا زن کرد در خانه یک جفت گیوه نداشته باشد. کردها از گیوه در مراسم‌های خاص و در فصول خاص استفاده می‌کنند این برایشان جنبه دائمی ندارد؛ البته کسانی هم هستند که راحتی و دوام آن را به کفش‌های رسمی ترجیح می‌دهند به صورت دائمی از پاپوش‌های دست‌ساز و بومی استفاده می‌کنند.» به گفته او تلاش‌های زیادی شده تا کلاش به‌عنوان یک محصول محلی و قابل‌استفاده برای افرادی خاص مطرح باشد. او می‌گوید: ما به‌دنبال نمونه‌‌سازی از کلاش هستیم و الگوهایی در این زمنیه ارائه شده تا بتوانیم کلاش را برای استفاده عموم تولید کنیم.
چرا مریوان؟
چند روز گذشته و هنگام بازدید ارزیابان شورای جهانی صنایع دستی از کارگاه‌های خانگی و گروهی در خیابان «کلاش» مریوان بود که برخی از مردم نودشه و اورامان که به گیوه‌بافی در مریوان مشغول هستند، نسبت به ثبت جهانی مریوان با عنوان شهر جهانی کلاش در شورای جهانی صنایع دستی معترض شدند. به گفته آنها، کلاش در نودشه حدود هزار سال قدمت دارد. مردم اورامان نیز معتقدند خاستگاه أصلی کلاش‌بافی در کردستان، منطقه اورامان است و گیوه کردستان باید به نام اورامان ثبت جهانی شود. فرهادی حامدی درباره این اختلاف می‌گوید: کلاش در تمامی منطقه کردستان و در قسمت‌هایی از کرمانشاه و کردستان عراق با نام اورامانات تولید می‌شود. ما نمی‌گوییم مریوان بهترین شهر تولیدکننده کلاش است اما گستردگی کارگاه‌های تولید کلاش و تمرکز فروشگاه‌های این محصول در مریوان بسیار قابل‌توجه است. ما تلاش می‌کنیم معیارهای شهر انتخابی با معیارهای جهانی مطابقت داشته باشد تا احتمال ثبت این اثر برای ما بیشتر باشد.
بهمن نامورمطلق هم درباره اختلاف پیش‌آمده در میان مردم برای ثبت جهانی مریوان به‌عنوان شهر کلاش می‌گوید: اینکه مردم نسبت به داشته‌های خودشان تعصب دارند و از اینکه چنین فرصتی را از دست دهند واهمه دارند، نشانه خوبی است که موجب رقابت با شهرهای جهانی، خلاق و هوشمند شده است. ازطرفی نشان‌دهنده نقش مهم شهرهاست و مردم به دنبال هویت فرهنگی می‌گردند که در شکل‌گیری شخصیت شهر و اقتصاد آن تأثیر دارد. مردم متوجه شده‌اند که باید به سمت صنایع دستی، هنر، فیلم، پوشاک و غذا رو بیاورند و متوجه شده‌اند این موارد بخش زیادی از هویت آنها را شکل می‌دهد.
او با اشاره به شهرهای دیگر ایران در‌این‌زمینه معتقد است اختلاف پیش‌آمده طبیعی است. نامورمطلق در ادامه گفت‌وگوی خود با ایسنا گفت: زمانی که تبریز را به‌عنوان شهر جهانی فرش معرفی کردیم، کاشانی‌ها، نائینی‌ها و برخی از شهرهای دیگر به این موضوع معترض بودند. این موضوع طبیعی است و کارشناسانی که یک نقطه را انتخاب می‌کنند، مجبور هستند بر‌اساس یکسری ضوابط که از بین چند نقطه، یک مورد را انتخاب کنند. شاید یک هنر از یک شهر کوچک شکل گرفته باشد اما وقتی می‌خواهیم آنجا را ثبت کنیم، تأثیری که می‌تواند در سطح ملی بگذارد در مقایسه با شهر بزرگی که آن هنر را به عاریت گرفته است، تفاوت خواهد داشت.
ثبت جهانی و امتیازات گردشگری
یکی از دلایل رقابت بر سر جهانی‌شدن شهرهای کردستان، امتیازات گردشگری است که پس از ثبت جهانی به شهرها تعلق خواهد گرفت. به نطر می‌رسد این اصلی‌ترین عامل رقابت در میان کلاش‌باف‌های کرد است. حضور گردشگران در شهرهایی که به صورت جهانی شناخته می‌شود، می‌تواند به اقتصاد منطقه کمک فراوانی کند. با بالا‌گرفتن اختلافات میان سه شهر مریوان، نودشه و اورامانات بر سر ثبت جهانی کلاش مسئولان می‌گویند نباید رقابت‌ها باعث تخریب شود. نامورمطلق با بیان اینکه نودشه کوچک‌ترین شهر ملی ماست، می‌گوید: چون این شهر ویژگی‌ها و اصالت داشته، آن را ثبت ملی کردیم. ما باید بهترین استفاده را از دو شهری که می‌توانیم ثبت کنیم، داشته باشیم. مریوان پس از ثبت باید دبیرخانه‌ای داشته باشد تا بتواند شهرهای ملی مرتبط با گیوه مثل اراک و آباده را مدیریت کند. به عقیده کارشناسان ما، انتخاب مریوان برای ثبت مناسب بوده است. ما فرمول دیگری به نام ثبت جغرافیایی آثار فرهنگی داریم و اگر صنایع دستی نقطه‌ای را ثبت جغرافیایی کند، کشور دیگری نمی‌تواند مدعی ثبت جهانی صنایع دستی آن نقطه باشد. ما به‌دنبال ثبت صنایع دستی‌ای که اصالت دارند در بخش جغرافیایی هستیم. او با اعلام اینکه این رقابت‌ها خوب است، اظهار امیدواری کرد که این رقابت‌ها به تخریب ختم نشود. ما باید یاد بگیریم منافع بزرگ و عمومی منطقه‌ای را فدای منافع بخشی نکنیم. ما اصراری نداریم که بگوییم خاستگاه کلاش مریوان است و بحث اصالت در ثبت مطرح نیست بلکه بارها از صنعت گیوه‌بافی نودشه و هجیج بازدید کرده‌ام و این موضوع که گیوه این شهرها اصالت دارد را نمی‌توان کتمان کرد. ما درصدد بودیم تا یک منطقه را برای ثبت شبکه‌سازی، تجاری‌سازی و گفتمان‌سازی داشته باشیم و کارشناسان فکر کردند بهترین جا مریوان است.
