رەهێڵ جەزا مەحمود
ئەم شێوازە راستەوخۆیەی دەربڕین ماڵوێرانکەری شیعرە، ماندوونەبوونی شاعیر دەردەخات، بەڵکو گاڵتەکردن دەردەخات بە شیعرو مەزنی ئەم ژانرە، گەر شاعیریش هەر ئەوەندە بزانێت، ئەدی چۆن ئیسماعیل و ئەو کەسانەی بە دەقی ئاوها دەڵێن شیعرو بڵاوی دەکەنەوە ئایا لە ئیفلاسی فەرهەنگ و ئەدەبیاتی کوردی و مرۆڤی کوردیشەوە هەڵنەقوڵاوە؟!
کاك ئاکار کەمێك وردەکاریی تکایە
رەهێڵ جەزا مەحمود
شتانی کاڵو کرچ هەر ئەو کاڵا بازرگانیانە نین کە دوای هەفتەیەك لە بەکارهێنان بەکەڵکی بەکارهێنان نامێنن، یان ئەو خواردنە پیس و ئێکسپایەرانە نین کە زیان بە لەشساغی و گیرفان دەگەیەنن. بەڵکو هەموو شتە عادەتیەکان لە ژیاندا لە ناو یەك جوغزدا دەخولێنەوەو بارگاوی دەبن بە یەکتری، بۆیە گەر ناوبنرێت لەم زەمەنەی ئێستا ژیانی تێدا دەکەین، دەکرێت بە زەمەنی تەزویرو ساختە ناوزەدی بکەین، تەنانەت لە بابەتە هزری و گیانیەکانیشدا ئەم دەردو بەڵایە حزوری هەیە، تەنیا ئەوانە نەبێت ساغڵەم و ڕزگار دەبن کە خۆیان پاراستووەو دەپارێزن لە بەرکەوتن بە کاریگەریەکانی زەمەنی وا ساختە.
ماوەیەك پێش ئێستا چەند گوتارێکی رەخنەییم خوێندەوە سەبارەت کارەکانی کاک ئاکار موحەمەدی، لەو کاتەوە بڕیارمدا منیش موتابەعەی کارو هەوڵ و ئیشەکانی ئەم ڕێزدارە بکەم، بۆ بەراوردکردنی شیعرەکانی بەو گوتانەی سەبارەتی نووسراون و دەنووسرێن.
لای خۆمەوە وەك خوێنەرێك ئەم بابەتەی کاك ئاکار وەستاندمی و حەزم کرد چەند وتەیەکی پێویستی سەبارەت بنووسم.
با سەرەتا بەم پەرەگرافە دەست پێ بکەین کە کاك ئاکار لە نوێترین پۆستیدا نووسیویەتی:
١- ((نوێترین تێکستمان لە ژمارە (١٤)ی ڕۆژنامەی (ھیچ) دا بڵاو بوەوە.
ئوستاز اسماعیل حەمە ئەمین لەسەر ئەم تێکستە نوێیەم کە لەکلتور مەگەزینیش دا بڵاوبوەوە وایوت:
خه‌مێك له‌ناو جیهاندا ، قه‌سیده‌یه‌ك ڕووبه‌ڕێكی زۆر فراوانی هه‌یه. تۆبۆگرافیایه‌كی شیعری به‌وه‌ی شیعری تۆ فیكر به‌رهه‌مدێنێت، فیكرێك شیعراندانی جیهانی له‌پشته‌وه وه‌ستاوه .. كاراكته‌ره شیعرییه‌كان، مرۆڤی سوور، كه‌م خواردن و كه‌م سێكسكردن و زۆر خوێندنه‌وه، ئه‌و فیگوره‌ن له‌ونن له‌ژیانی ئێمه‌دا و له‌تۆبۆگرافیای شیعری ئێمه‌دا ونن. له‌ناو ئه‌م فه‌وزایه‌دا له‌هه‌موو كه‌س، ئاكار جوانتر جیهانه شیعرییه‌كه‌ی پاراستووه ..ئیسماعیل حه‌مه‌ئه‌مین.))
***
شیعرەکە ناونیشانی ئەمەیە:
(ئەو مردووانەی بەر لە من شیعریان نوسی.)
٢- نموونەی کۆپلەیەك لە شیعرەکە:
مرۆڤەکانی ئێستا، لە ساڵیۆن و ڕێستۆراند و مارێکێتەکاندان.
مرۆڤی تازە، ببوورە مرۆڤی ڕۆبۆرت،
مرۆڤی پێڵاوی سوور،
جلی سوور و، خەونی سوو،
هێڵنجم پێان دێت.
٣- کۆپلەیەکی تری ئەو شیعرە ئاوهایە:
من لەو شاعیرانەم کەم پێدەکەنم،
کەم قسان دەکەم و کەم دەخۆم،
کەم سێکس دەکەم،
کەم پارەم پێیە و، زۆر دەخوێنمەوە و،
زوو بۆی دەچمە ژێر بار .
٤- نموونەیەکی تر هەر لە شیعرەکە:
مرۆڤەکان، زێڕ و زیوەکانیان دەوێت.
خواردنی پیتزا و زەڵاتەی خەیاریان دەوێت.
***
لەسەر ئەو چوار خاڵەی ژمارەم بۆ داناون دەمەوێت وەك نموونە گشتگیری بکەم بەسەر هەوڵەکانی کاک ئاکارداو لە سۆنگەی ئەم وتوێژو هەڵسەنگاندنەوەو بگەینە ئاکامێك و چاوەڕوانی کاك ئاکاریشین وەڵاممان بداتەوە:
سەرەتا گەر بێینە سەر وتەکەی کاك ئیسماعیل حەمەدەمین بۆمان دەردەکەوێت کە ئەم موغازەلەیە چەواشەکردنی راستیەکانن و کەم ئاستی و ناڕەوانی بینینەکانی کاک ئیسماعیل دەردەخەن، وەك دەردەکەوێت ئەو زۆر بە پێچەوانە قسەکانی داڕشتووەو لەمەشدا یان بۆ دڵخۆشکردن نووسیویەتی، یان هەر ئەوەندەیە ئاستی خوێندنەوەکانی و چەشەوەرگرتنی لە شیعر.
لە راستیدا ئەو دارشتنەی کاك ئاکار کە بەناوی شیعرەوە پۆلێنی کردووە زۆر نزیکە لە قسەی رۆژانە و هیچ ماندووبوون و هونەرو گەمە زمانییەکانی تێدا نابینرێتەوە، هەر لە فۆرمەوە تا ناوەڕۆك..
بەڕێزان ئەوە کەی شیعرە مرۆڤ باسی ژیانی شەخسی خۆی بکات؟ ئێمە چ کارمان بەوەداوە شاعیر کەم قسان بکات و کەم بخوات،کەم سێکس بکات؟؟ چ هونەرو ستاتیکێک لە سەنای خود دەبینرێتەوە بە بەکارهێنان و داڕشتنی زمانی رۆژانە؟ جا شیعر گەر ئەوەندە سادە و ئاسان کرابێت ئەوا حەقمانە بڵێین کورد هەمووی شاعیرن.
لێرەدا دەردەکەوێت کە چۆن هەم شاعیرو هەم کاک ئیسماعیل و ئەوانەی شیعری ئاوها بڵاودەکەنەوە چاویان نابینا دەبێت بەسەر تێپەڕاندنی هەڵەی وا سادە کە لێرەدا ئاماژە بە هەندێکیان دەدەین:
١- هێند بوارەکە بێبایەخ کراوە تەنانەت وشەکانیش بە هەڵە بەکاردەهێندرێن و سوودیان لێ دەبینرێت وەك:
ساڵۆن نەك ساڵیۆن
ریستورانت نەك ریستوراند
رۆبۆت نەك رۆبۆرت
مارکێت نەك مارێکێت
٢- حەز دەکەم کاک ئیسماعیل و کاک ئاکاریش وەڵاممان بدەنەوە کە ئایا چ شیعریەتێك بۆ نموونە لە کۆپلەیەدا هەیە:
مرۆڤەکان، زێڕ و زیوەکانیان دەوێت.
خواردنی پیتزا و زەڵاتەی خەیاریان دەوێت.
ئەم شێوازە راستەوخۆیەی دەربڕین ماڵوێرانکەری شیعرە، ماندوونەبوونی شاعیر دەردەخات، بەڵکو گاڵتەکردن دەردەخات بە شیعرو مەزنی ئەم ژانرە، گەر شاعیریش هەر ئەوەندە بزانێت، ئەدی چۆن ئیسماعیل و ئەو کەسانەی بە دەقی ئاوها دەڵێن شیعرو بڵاوی دەکەنەوە ئایا لە ئیفلاسی فەرهەنگ و ئەدەبیاتی کوردی و مرۆڤی کوردیشەوە هەڵنەقوڵاوە؟! هەر رەنگە هۆی ئەمەش بێت زۆر زیاتر مرۆڤەکانمان بە دوای مۆدیل و رووکەش و وێنەو ناودا عەوداڵ دەبن و چەپڵەی بۆ لێدەدەن، زۆر زیاتر وەك لەوەی خۆیان ماندوو دەکەن بۆ کەشفکردنی رەسەن و مەزن و داهێنان و برەودان پێیان. تەنانەت بمبوورن گەر بڵێم پێوەرو دنیابینی و تەنانەت شێوازی ژیانی زۆربەی ئێمەی تاکی کورد هەر وا هەڵەو بێ سەروبەرەیە. جا ئیتر کێیە ئەم راستیە دەبینێت و کاری لەسەر دەکات؟ ئەو وەڵامە بۆ تاکە تاکی خوێنەری بە ئاگاو هوشیار جێدەمێنێت.
