لە ئینگلیزییەوە: محەممەدئەمین مەجیدیان
بهڵام له دهروونی ئهم پیرێژنه ئیتر ههموو شتێک دامرکابۆوه. لهبهردهم تهرمی کچهکهیدا ئهژنۆی دادا. به باڵه لهرزۆکهکانی کچهکهی لهباوهش گرت. گڕێکی سارد له چاوهکانیا کهوته پرتهپرت.
لە باوبۆراندا
داوود پینسکی
لە ئینگلیزییەوە: محەممەدئەمین مەجیدیان
داوود پینسکی لە دایکبووی رووسیایە، بەڵام زۆرتر لە دەرەوەی ئەم وڵاتەژیاوە. لەپێشدا لە ئاڵمان ئەمجا لە ئامریکا و دواییش لە ئیسرائیل. ئەو وەک شانۆ نامە نووس و چیرۆک نووس بەناوبانگە. 'ئەم چیرۆکەی خوارەوە، کە لە کتێبی داستانەکانیدا بەناوی 'تێمپتەیشن. هەڵگیراوە، نموونەیەکی بەرزی شێوازی نووسینی ئەم نووسەرەن. ئیساک گۆڵد بەرگ ئەم چیرۆکەی کردوە بە ئینگلیسی.
وهک ئامۆژگاری و ئاگادارکردنهوهیهک بۆ گوناحکاران، بۆ لاوان و نوێخوازان، ژنێکی ئیماندار و لەخواترس ئەمەی بۆ من گێڕاوە.
پهڵه پهڵهی ههوری ڕهش کهوتنه ئاسمانی ڕوون، هەورێکی چڕ و گرژ لە پێشدا لهدوور لهوپهڕ لێڕهوارهکهی قهراخ دێوه، ههر زوو ههموو ئاسمانی گوندی داپۆشی. بایهکی توند ئهم ههورانهی بهرخۆ دابوون؛ ئهوانیش مڕومۆن، ئاڵۆز و تووڕه، له پێشیهوه ههڵدههاتن. گێژهڵۆکهیهکی شێتۆکه ئهستوونگهلێکی له تهپووتۆز تا بهرزایی لای ههوران بهرز کردبۆوه، بانی سهرماڵانی ڕادهماڵی و دار و درهختانی لهبن دهردههێنان. ترس ولهرز ههموو خهڵکی دێکهی داگرتبوو. ڕۆژی ڕووناک لهناکاو ببوه شهوی تاریک، ئهرێ، وهک شهمۆی تۆبه و پهشیمانی، شهمۆی بهر له ڕۆژی سڕینهوهی گوناحان... تاریکییهکی تۆقێنهر، دڵگر و ناخۆش ههروهک دڵی جوویهکی دیندار، کشابوو بهسهر ئاسمانی دێدا. خهڵکی خۆیان لهماڵهوه زیندان کرد. پهنجهرهکانیان پێوهدا و درگاکانیان داخست. سۆز و دڵگهرمی تۆبهکارانی جوو ههر دههات و زیاتر دهبوو. تاریکیش هەموو دێی لە باوەش خۆی گرت.
چەینی پیر سهری له مهزموورهکهی ههڵبڕی و له پشت چاوێلکهکانیهوه چاوێکی له خیابان کرد و گوتی:
''ئۆ ـ هۆ!'' به دڵێکی لهرزۆکهوه ههناسهیهکی قووڵی ههڵکێشا. تاوێک ڕوانی بۆ دهرهوه. سهری خۆی ڕاوهشاند. سهری سووڕمابوو له توانایی بێ سنووری خوا.
ههوا ڕوونتر نهدهبۆوه. ههورهکان بێئارام و ئاڵۆز لهجووڵهدا بوون. بایش دهیلووراند. ستوونه ئهستوورهکانی تهپووتۆز له ڕیگهدا خولیان دهخوارد.
چهین لهوه زیاتر نهیتوانی کتێبه مهزموورهکهی بخوێنێتهوه، چاویلکهکهی له چاوان داگرت و لهسهر پهڕهکانی کتێبهکهی دانا و ههستا چوو بۆ هۆدهی کچهکهی.
''چی دهڵێی بهم...؟''
چهین پرسیارهکهی بۆ تهواو نهکرا. ژوورهکه کهسی لێنهبوو. پیرێژن چاوێکی به هۆدهکهدا گێڕا، چوو تهماشایهکی چێشتخانهکهی کرد و گهڕایهوه بۆ هۆدهکه. کڵاوی کچهکەی لهجێی خۆی نهبوو. بهدهستێکی لهرزۆک دهرکهی ژووره بچووکهکهی کردهوه، چاکهتهکهشی ههر لهوێ نهبوو!
کچهکهی ڕۆیشتبوو! پێشتر ئاگاداری و وریایی دابوویێ، لهوه دهچوو ئهمڕۆ نهچێته دهر. لانیکهم لهم شهمۆی تۆبه و پهشیمانییهدا دهبوو لهماڵ بمێنێتهوه و ڕاینهکردایه بۆلای ئهو خوێندکاره' له دین وهرگهڕاوه' دا.
سیمای پیری له ڕقان وهک ئاسمان گرژ و تاڵ بوو. تۆفانی تووڕهیی له دهروونیدا ههڵیکرد. چاوێکی به ژوورهکهدا گێڕا، ههر وهک ئهوهی بۆ دهرفهتێک دهگهڕا ڕقی دهروونی خۆی بهسهر کهسێک یان شتێکدا بڕژێنێته دهر.
بهدهم ئاخ ههڵکێشانهوه دهستی بهرهو ئاسمان بهرز کردهوه. تووڕهیی له سنگیا تهقیهوه. لهبهرخۆیهوه دهیبۆڵاند و دهیگوت: ''ئهو ئیتر کچی من نییه!''
لهم شهمۆ ڕهش و دڵتهنگکهرهدا پیرێژن ترسی ڕهویبۆوه، زاری نهدهوهستا له نهفرین کردنی کچهکهی به پیسترین واژهگهلی ناشیرین. ئهگهر دهستی گهیشتبایه، قژهسهری ڕادهکێشا و به زلله دهیکێشا به ڕوومهتیدا.
خێرا چارۆکهکهی بهسهر خۆیا دا و لهماڵ هاتهدهر. ئهو دهیههویست لهدهرهوه له دوویان بگهڕێ. ئارهزووی دهکرد ههردووکیان بهرهو ڕووی کارهساتێکی خراپ ببنهوه.
ڕووناکیی برووسکهیهک دڕی به ههوران دا. ههوریش بهدوایدا گرماندی. برووسکه له دوای برووسکه، گرمه له دوای گرمه چاویان زیاتر له بینین دهبڕی و گوێیان زیاتر له بیستن دهخست.
ترس و سام کهوته نێو دڵی دانیشتوانی دێ... برووسکه و ههوره گرمه لهو شهمۆی تۆبه و پهشیمانییهدا، ئهویش بهو شێوه ئههریمهنییه! کاری کرده سهر دڵان و ههموو له ترسانا کهوتنه نوێژ و نزا کردن.
بهڵام خۆ پیره چهین گوێی لهمانه نهبوو.
با تهپووتۆزی ئهدا به چاوانیدا، لهچکهکهی سهری دهڕفاند، داوێنی کراسهکهی بهملاولادا دهبرد و قژهکهیشی لهو سهره پیرهی دهئاڵاند. ئاشکرا بوو زۆر بهپهلهیه.
له ڕێگهدا نهدهنگێک دههاته گوێی نه شتێک دههاته بهرچاوی. تۆفانی ڕق و قین له دهروونیدا ههڵچووبوو و بهرهو پێش پاڵی پێوه دهنا. دنیای بهردهمی تاریک و خوێن بهری چاوی گرتبوو.
باڵا بچووکهکهی لهوهش کهبوو بچووکتر ببۆوه. به نووشتانهوهوه ههنگاوی گهورهی ههڵدههێنان، ههناسهی لێبڕابوو، دهتگوت توندتر له با دهڕوا و با بهشهلهشهل بهدوایهوهیه. ئهگهر هاتوو باش بگهیشتبایه لای تهنیا نهقیزهیهک بوو بۆ ئهوهی خێراتر پێی پێ ههڵگرێ.
پیرێژن له ڕێدا سهیری ئهملاولای خۆی نهدهکرد، سهرنجی نهدهدایه ئهو چاوانهی بهدزیهوه له پشت پهنجهره داخراوهکانی ئهو ماڵانهی سهر ڕێ، بۆیان دهڕوانی. ئهو نه چاوی له هیچ بوو نه گوێی له دهنگێک، تهواو نوقمی گێژاوی تووڕهیی سروشتی خۆی بوو.
سروشتی بیر و ڕای بهڵایهک بوو، بهڵایهکی ترسناک، بهڵایهکی کوشنده، نهک له قسهدا بهڵکوو له ههموو گیانیدا. ئهم بیرکردنهوه له ناخیدا هاواری دهکرد و دهیگرماند، بهجۆرێ که گرمهی ههوره ڕهش و تاڵهکانی ئاسمانی له خۆیا مراندبوو.
'چهین' ههر که گهیشته بهر ماڵی ئهو کافره له دینوهرگهڕاوه، تاوی دهرکهیدا و کردیهوه، به ههموو هێزی خۆی دایهوه بهیهکدا. ئهوانهی لهو ژووره بوون، لهو بهسهردادانه کوتوپڕیهدا مووچڕکهیهک به لهشیاندا گهڕا و ڕاپهڕینه سهر پێیان.
چهین بهچاوێکی پڕ لهقین تهماشایهکی کردن. به نێویانا تێپهڕی و ڕووی له ژوورهکان کرد. لهم ژوور بۆ ئهو ژوور، لهو ژوورهوه بۆ یهکی تر، بهدهم هاوار و ههڕهشهوه دهرکهکانی دهکردهوه و بهدوای خۆیدا توند ئهیدانهوه بهیهکدا. ههر وهک ئهوهی بیههوێ بزانێ کامه درگایان زیاتر لهوی تر ئهو شووشه پهنجهرانه دهخاته شهقه شهق و هاڕه هاڕ. مناڵێکی بچکۆڵه لهم شهقه شهق و هاڕه هاڕه ترسا و کهوته گریان.
پیره چهین لهم دیو ڕایدهکرد بۆ ئهو دیو، کهچی نه ئهو بێدینهی دییهوه نه کچهکهی.
له گهڕانهوهدا بۆ دهم دهرکه، تاوێ ڕاوهستا، چاوهکانی بهرهو ئاسمان گێڕا و دهستهکانی بۆ لای خوا بهرز کردهوه و بهو دهنگه گڕ و نووساوهیهوه هاواری کرد: ''دهک خوایه ئهم ماڵه ئاگری تێبهربێ!''
ئهمجار چووه دهر، دهرگای سهرخیابانی لهگهڵ خۆی بهتوندی ڕاکێشا و به کراوهیی بهجێی هێشت. خێزانی ماڵ واق و وڕ، دهم داچهقیو مابوونهوه، ههر وهک گهردهلوول ماڵی لێ ڕووخاندبێتن. له کاسی و حهپهساندا کهس بیری ئهوهی نهبوو زاری ههڵپچڕاوی خۆی لێکبنێتهوه.
له ههورهکانهوه تاوه بارانێکی توند تێکهڵ به تهرزه دایکرد. تۆفان وهک مهنجهڵی سهر ئاور هاته کوڵین. تۆفانی سنگی چهینیش هاتبوه کوڵین، شتێکی ترسناک له دهروونیدا ههڵچووبوو، ئیتر چاوی لهبهرپێی خۆی نهبوو. ههموو گیانی له ئاوا خووسابوو.
بهڵام ئهمانه ڕێگری سهر ڕێی نهبوون، تهنیا دڵڕهقیه دهشتهکیهکهی بههێزتر دهکرد.
لهم ماڵ رایدهکرده ئهو ماڵ، له ههر کوێ شکی بچووبایه که کچهکهی و ئهو بێدینه لهوێن سهری پێدا دهکرد، ئۆقرهی لێبڕابوو، بهبێ ئهوهی دهم بکاتهوه که چیی دهوێ، دههاتهوه دهر و خێزانی ماڵهکهی به سهرسووڕماوی و حهپهساوی بهجێدههێشت.
ههرچۆنێک بێت دهبێ پهیدایان بکا، ئهگهر له ژێر زهویشدا بن.
له دوایین ماڵ که دهرپهڕی، تاوێک حهساوه. بیری کردهوه ئهی ئێسته بۆ کوێ؟ ڕووی له ماڵی خۆی نا. دڵی دهیگوت ئێستا کچهکهی دهبێ لهماڵهوه بێت.
خراپترین نفرین و لهعنهت له زاری دهکهوتنهدهر، ڕق و کوڵی دهروونی له ئهوپهڕی خۆیدا بوو.
لهگهڵ ڕهشهبایهکی توند، بروسکهیهک و هاڕهی ههورهگرمهیهک خۆیکرد به ماڵا، کچهکهی نههاتبۆوه.
لهسهر کورسییهک دهمێک ڕۆنیشت و دهستی کرد به شیوهن و لاڵانهوه.
لهپڕ تهقینهوهی ههوره گرمهیهکی سامناک له ئاسماندا دهنگی دایهوه. یهک لهو ههورهگرمانه که دهبنه هۆی وێرانکارییهکی بهرین. دهتگوت سروشت خۆی له پاشماوهی ئهو ههموو هێز و وزهی که لهو هاوینه گهرمه بهجێمابوو بهجارێ ڕزگار کرد. خهڵکی دێ ههموو لهترسا له جێیان وشک بوون، ڕوانیان بۆ دهور و بهریان. دوایی بۆ دهرهوه، ئاخۆ کارهساتێک ڕووی نهدابێ؟ تۆبهکارانی جوو زیاتر سهریان خزانده نیو کتێبه دۆعاکانیان و زۆرتر له ههمیشه دڵ و دهنگیان کهوته لهرزین.
وادیار بوو 'چهین' ئهم شریخهی نههاتبوه گوێ. دهگریا و دهکڕووزایهوه، دوایی وهک ههورهگرمهیهک شیڕاندی:'' هۆ خوای ههموو جیهان؛ ئهم کچهم بهزیندوویی نهگهڕێتهوه ماڵ! خوایه بهمردوویی بۆم بهێننهوه!''
ههوران به گرمهیێکیتر وهڵامیان دایهوه. بایش توندتر له پێشوو گڤهگڤی دانا.
کوتووپڕ چهین له جێی خۆی بهرز بۆوه و لهماڵ دهرپهڕی. بایش بوو به هاوڕێی... دهمێک لهدوایهوه پاڵی پێوه دهنا و دهمێکیش وهک سهگێکی بهوهفا لهپێشیهوه دهڕۆی و دهیدا له ههموو شتێکی بهرپێی، قوڕ و چڵپاوی سهر ڕێگای بهملاولادا دهپڕژاند و تێکهڵ بهو دڵۆپه ڕهش و درشتانهی بارانی دهکرد که له ههوران دهبارین و ئهو فرمێسکه گهرم و داخانهی لهچاوی چهین دهڕژانه خوار.
چهین له ڕێگاکهی ئهوپهڕ دێوه ڕایدهکرد. بێگومان لهو ڕێگاوه چوون بۆ گهڕان. لهوێ که زۆرجاری دیکه بینرابوون.
لهو ڕێگایه، یان له میوانخانهکهی جۆناJonah ، نزیک دارستانهکه دهیانگاتێ.
له کۆڵانهکهی جهنتیلGentile، دوایین کۆڵانی گوند، سهگهل له حهوشهی ماڵهکاندا، زرمهی پێیان هاته گوێ که بهنێو ئهو قوڕ و چڵپاوهدا بازی دهدا. دانه دانهیهکیان له پشت دهروازهکانیانهوه کهوتنه وهڕین، بهڵام لهبهر باران نهیانوێرا بێنهدهر؛ ئهوانیتر ئهوهند تهمبهل نهبوون، له کهلی ژێر دهروازهکانهوه به سنگهخشکێ هاتنه دهر و به حهپهحهپ دوای کهوتن.
پیره چهین سهگوهڕی گوێ لێنهبوو، سهگیشی نهدههاته بهرچاو. ئهو تهنیا دهیڕوانی بۆ دووری ئهو ڕێگه که لهو کۆڵانهوه دهستیپێدهکرد و ئهو لهسهری ڕایدهکرد.
سهگێکیان داوێنی کراسهکهی گرت. داوێنی کراسهکهی لهئاوا تهڕ و قورس ببوو. چهین گوێی بهمه نهدا، مهودایهکیش سهگهکهی بهدوا خۆیدا ڕاکێشا. بهڵام سهگ نهیتوانی لهو لیزمه بارانهدا بهپێی ئهو دهرچێ، بۆیه داوێنهکهی بهردا. ماوهیهکیش بیری لهوه کردهوه، شوێنێکی تری بگرێ ، بهڵام خێرا پهشیمان بۆوه و به مڕهیهکی ترسناک گهڕاوه بۆ حهوشهکهی خۆی.
لهسهر ڕێگاکه با هێشتاش ههر بههێزتر دهبوو. ههور دهیگرماند، نزاره نزیکهکانیش به ههزاران جۆره ئاههنگ بۆیان دهسهندهوه. چهین له نێو ئهو کهش و ههوا چڕ و تهموومژاویهدا تهنیا بۆ دوور له بهردهمی خۆی دهیڕوانی.
سهر جادهکه پڕ بوو له چیلکه و چهوێڵ و شووڵ و تووڵی ئهو دارانهی برووسکه لێی جیا کردبوونهوه. چهند داریش له ڕیشهوه دهرهاتبوون. ههموو ببوونه خهڵووز و لهبهر پێدا کهوتبوون.
چهین له ژێر لێوهوه بۆڵاندی:'' خوا بکا ههوره تریشقه لێیاندا و وهک ئهم داره سووتاوانه ببنه کۆی زووخاڵ!''
ئهو لهبهر هاوار و ناڵهی دهروونی خۆی هێزی لێبڕابوو، ئێستا به بێگومان شێوهی ئهو ههموو نهفرینانەی خۆی هاتبوه بهرچاو، که ئهو ههورانهی سهرهوه لهویان جیا کردبۆوه.
بهو حاڵهش چهینی ههر ههڵدههات.
ئهی ئهوه چییه لێره؟
چهند ههنگاوێک دوور لهبهردهمیا دوو کهس کهوتبوون. ژنێک و پیاوێک، بهسهر و چاوێکی شێواو و خوار و خێچهوه گرمۆڵه ببوون. دهمووچاویان ڕهش ههڵگهڕابوو. ڕهشایی له چاویانا نهمابوو. ههردووکیان ههوره تریشقه لییدابوون.
ههورێک چهخماخهی لێدا، شریخهیهکی کهڕکهریش به دوایدا هات.
چهین کچهکهی خۆی ناسیهوه، زیاتر به جلهکانیا تا لاشهی ڕهشهوهبووی؛ به شێوهی بهژن و باڵایا تا بهو چاوه سپییهوه بووانهی.
باسکێکی کچهکه کهوتبوه ژێر باسکی کوڕه گهنجهکهوه. چهتری دهستی کوڕهکهش ئاگری تیبهرببوو.
پیرێژن خهریکبوو به نهفرین کردن بشیڕێنێ و ههڕهشه و گوڕهشهی خۆی تێکهڵ به گرمووهووڕی تۆفان بکا؛ لهگهڵ برووسکهیهک چاوهکانی بریقایهوه ؛ لهناخیدا گهردهلوولێکی وێرانکهر بهرز بۆوه.
ئهو دهیویست بهدهم قیژاندن و هاوارهوه بڵێ ــ ئهو کچه مردوه به ئهنجامی کردارهکهی خۆی گهیشت. دهیویست بهدوایدا جوێنی پێس و قسهی سووک ڕهوانه بکا.
بهڵام لهناکاو بهرچاوی ڕهش بوو، وهک لێشاوێک له قورقوشمی تواوه ڕژابێته نێو سهری، ئهندامی کهوته لهرزین. جلهکانی له ئاو ههڵکشابوون، لهوانهبوو بیدهن به زهویدا. چاوهکانی لهکار کهوتبوون.
برووسکه و ههورهگرمه و لوورهی با سهرلهنوێ دهستیپیکردهوه.
بهڵام له دهروونی ئهم پیرێژنه ئیتر ههموو شتێک دامرکابۆوه. لهبهردهم تهرمی کچهکهیدا ئهژنۆی دادا. به باڵه لهرزۆکهکانی کچهکهی لهباوهش گرت. گڕێکی سارد له چاوهکانیا کهوته پرتهپرت.
ههموو گیانی کهوته لهرزین. دانهکانی به یهکدا دهدران، به دهنگێکی خاو و بێ تین بهدهم ههنیسکدانهوه، هاواری کرد: ''ڕۆڵه ئازیزهکهم! ههنی، کچه خۆشهویستهکهم .''