شرۆڤە
لە فارسییەوە: زرێبار
به سه‌رنجدان به‌و شتانه‌ی وتران، له کۆمه‌ڵناسی سینی دا، ره‌وتی 'سکولاریزاسیون' به‌ستراوه به ره‌وتی سه‌نعه‌تی بوونی کۆمه‌ڵگه‌ی ئۆرووپایی‌یه‌کانه‌وه، به واتایه‌کی دیکه بیرکردنه‌وه‌و ئه‌ندیشه‌ی 'سکولاریزاسیون' له‌گه‌ڵ سه‌رهه‌ڵدانی سه‌رمایه‌داری له‌دایک بووه.- توضیحات
- بازدید: 972
لە نۆروێژییەوە: سایتی قەڵەم
تایبەتمەندییەکانی ژینڕوانگە دونیاییەکان چین؟ داخۆ شتی هاوبەشیان لەگەڵ ئایینەکاندا هەیە؟ یاخود لە بەرامبەر ئەواندا قەراردەگرن؟ ژینڕوانگەکان داخۆ هیچ پێوەندییەکیان لەگەڵ فەلسەفەدا هەیە؟ ژینڕوانگە، وەها کە من ئەم دەستەواژەیە بەکاردێنم، دەتوانێ هەم دونیایی بێت و هەم ئایینی. ئەوەی لە کەمترین حاڵەتدا هاوبەشە لە ناو هەموو ژینڕوانگەکاندا، سێ تایبەتمەندین: هەڵگری ناسینی مرۆڤن سەبارەت بە دونیا، ناسینی مرۆڤ سەبارەت بە خۆی و، هەروەها هەڵگری ئەخلاقن.
- توضیحات
- بازدید: 900
لە نۆروێژییەوە: سایتی قەڵەم
لە فەلسەفەدا سرووشتگەرایی لە بەرامبەر ئایدیالیزمدا دێت. سرووشتگەرایی پێی وایە تەنیا سروشت بوونی هەیە و شتەکانی تر واقعی نین. سرووشتگەرایی دابەشکردنی واقع بە سەر دوو بەشی مەتریاڵ و رۆح دا رەددەکاتەوە، یاخود دابەشکردنی مرۆڤەکان بە سەر دوو بەشی جەستە و رۆح دا.
- توضیحات
- بازدید: 815
لە نۆروێژییەوە: سایتی قەڵەم
بڕوا بە رۆشنگەری، ئەقڵ و توانای مرۆڤ بۆ چێکردنی دونیایەکی باشتر ئەو چەمکە سەرەکییانەن کە زۆرتر تایبەتی ژینڕوانگە دونیاییەکانن. حەقی مرۆڤ بۆ ئەوەی رۆڵی سەرەکی هەبێت و، بۆ ئەوەی بتوانێ شوێنێک لە سەر زەوی بۆ خۆی پەیدا بکا، تایبەتی هەموو ژینڕوانگە دونیاییەکانە. بەم شێوەیە ئوستورەی پرۆمیتۆس بە باشترین شێوە دەتوانێ سیمولی هیومانیسم، واتە مرۆڤگەرایی بێت.
- توضیحات
- بازدید: 832
لە نۆروێژییەوە: سایتی قەلەم
وەک میتولۆژیای پرۆمیتۆس پێمان دەڵێ شۆڕش لە دژی دەسەلاتی خودا ئێمە دەجوڵێنێ، وەک ئەوەی نیچەیش ئێمەی لە سەر ئاگادار دەکاتەوە ئەویە کە داخۆ دەتوانین ئەو دەسەڵاتە وا وەرمانگرتووەتەوە بە شێوازێکی باش بەکاری بێنین؟ ئەمە ئەو باسە گرینگەیە گەلێک کەس لایان وایە ناوکی ئەو کیشەیەیە وا مرۆڤ لە ژینڕوانگە دونیاییەکاندا لەگەڵیا بەردەوام رووبەڕوویە.
- توضیحات
- بازدید: 820
لە نۆروێژییەوە: سایتی قەڵەم
توماس جفرسن دەنووسێ: "تەنانەت پرسیار لە هەبوونی خودایش بکەن، چونکە گەر خودایەک هەبێ، ئەوا زیاتر بایەخ بە باوەڕی ئەقڵانی ئێمە دەدا تا باوەڕێک لە رێگای ترس و خۆفەوە." زۆربەی دەیستەکان بە تایبەت لە ئۆرووپا بەم هۆیەوە وەک کافر لەقەڵەمدران و، لە لایەن کلیساوە بە هۆی بیروباوەڕەکانیانەوە، درانە بەر ئەزیەت و ئازار.
- توضیحات
- بازدید: 867
لە نۆروێژییەوە: سایتی قەڵەم
ئەو لۆژیکەی لە ئەخلاقی کۆنفۆسیوسی دا هەیە، ئێمە بیری ئوتیلیتاریسم (فایدەگەرایی) و 'ئەخلاقی ئاکام' واتە 'ئاکامگەرایی' دەخاتەوە کە سەدان ساڵ دوواتر لە رۆژئاوا سەریانهەڵدا. نۆرمێکی گرینگ بریتی بوو لە رەچاوکردنی 'رێگای زێڕینی میانەڕەوی' بە مەبەستی لەگەڵ یەکترسازان و هاوئاهەنگی. کەسی زیرەک دەبێ لە چەندین لاوە سەیری بابەت بکا کە ئەمە تا رادەیەک لە ئێتکی ئەرەستوی یۆنانی دەکا.
- توضیحات
- بازدید: 766
لە نۆرێژییەوە: سایتی قەڵەم
هاوشێوەبوونی هەندێ وشە و دەستەواژە لە زمانی ئیستا و ئەو کاتدا بەمانای وەک یەکبوونی تەواویان نیە. بە هیچ جۆرێک ئێمە ناتوانین بە تەواوی لەوە دڵنیا بین باوەڕی یۆنانییەکانی ئەو سەردەمە چۆن بووە. بەڵام لەوە دڵنیاین کە بە شوێن چێکردنی ماناوە بوون و دەیانویست پرینسیپە ئەخلاقییەکان گەشەپێبدەن و مرۆڤ لە سەنتەردا دابنێن نەک خواکان.
- توضیحات
- بازدید: 806
لە نۆروێژییەوە: سایتی قەلەم
ئەم رەوتە بە چاک و خراپ خاوەن شوێنێکی ناوەندی بوو. چاکەکەی ئەوە بوو توانی یارمەتی ئەو بدات گەلێک خێو لە دارستانی زانست لە رێگای ئەقڵانیەتەوە راوەدووبنرێ و، خراپەکەیشی ئەوە بوو خاوەنی وردبینی و مەرجی پێویست بۆ راڤەی قووڵ نەبوو. بەڵام بەهەرحال پوزیتیڤیسم شوێن پێی قووڵی لە دووای خۆی جێهێشت، بە تایبەت لە زانستدا.
- توضیحات
- بازدید: 769
لە نۆروێژییەوە: سایتی قەڵەم
ئێمە بینەری دیاردە کۆمەڵایەتییەکان نین، بەڵکو بەشدارانی چالاکی ناویانین. لە رێگای ناسینی دیاردەکانەوە بە یارمەتی زمان ئێمە ئەو راستییە فەرامۆش دەکەین کە واقع زیاتر لەوەیە وا ئێمە دەتوانین لە رێگای زمانەوە تێیبگەین. ئادۆرنۆ دەڵێ ئەقڵ، کە لە رێگای زمانەوە خۆی نیشان دەدا، راستەوخۆترین رێگای ناسینی واقع نیە. بۆیە ئەم بیرمەندە پێوەندێک درووستدەکا لە نێوان نەریتی مارکسیستی و تیۆری ناسینی ئەقڵگەرایی و ئەزموونگەراییدا.
- توضیحات
- بازدید: 820
