ئەم ڕۆمانە بە شێوە و تەکنیکی جیاواز و تایبەت بە ڕۆماننووس نووسراوەتەوە، ڕۆمانی فڕینی پردەکان، ڕۆمانێکی فرە ڕەهەندی سادیستی، مێژویی سیاسییە، دەروونی و فەلسەفیی عرفانییە، کە تێیدا کوشتن و دەسەڵات و ململانێی مانەوە، پێکهاتەی سەرەکی ڕۆمانەکەیە. هەروەها باس لە دروستبوونی میتۆلۆژیا و ئایینێک دەکات، کە دوای کۆتای هاتنی ئاییەنەکان بەناوی ئەهلی حەق و کتێبی قینات کە لە سێ لەوحەکانی سوور و ڕەش و شین، پێکهاتووە و هێمان بۆ فەلسەفە و سیستەم و دەسەڵات.
موحسین ئەمینزادە
دەشڵێت ڕەنگە حکومەتی تۆتالیتار لەو شوێنانە سەرهەڵبدات کە جەماوەر هەبن کە ئامادەن یان تامەزرۆی کۆکردنەوەی سیاسی خۆیانن. ئێمە پێیان دەڵێین "جەماوەر"، کاتێک ئێمە تەنها لەگەڵ ژمارەکان، بێ هەستی، یان تێکەڵەیەک لەم دووانە ڕووبەڕووین. مرۆڤەکان دەبنە ژمارە. ئیتر تاکه کەس گرنگ نییە. جەماوەر ئەو کەسانەن کە ناتوانن له ناو ڕێکخراوه که لەسەر بنەمای بەرژەوەندی هاوبەش جێگیرن- وەک حزب و سەندیکا و ڕێکخراوە ناوخۆییەکان - سەرنجڕاکێش بن. لە ئەنجامدا زۆرێک لە کەسانێک کە بەلای بزووتنەوە جەماوەرییەکاندا ڕاکێشراون، ئەوانەن که لە بنەڕەتدا بێ هەستن و پێشتر کەسانی سیاسی نەبوون، پێشتر هەرگیز نەچوونەتە سەر سندوقی دەنگدان.
فرخ نعمت پور
و ناگهان صدای عجیبی بگوشم می رسد. در آن صبح زمستانی. می شناسمش! با اینکە هیچوقت آن را از قبل نشنیدەام، اما بازش می شناسم. صدای پری دریایی. از قصەهای مادر بە یادم ماندەاست، و یا شاید از کتابهای دوران کودکی. البتە از من نخواهید کە چگونگی اش را برایتان تعریف و توصیف کنم.... کە نمی دانم. تنها اینکە می دانم این نغمە یک پری دریایی است. و اینکە یک پری دریایی در میان جنگل در یک صبح زمستانی سرد چکار می کند،... بماند.
لەتیف بێوار
وای دەبینم دەبوو بۆ تەبایی و گونجانی مانا کە سیفەتێکی ئەرێنی و نەرێنی لە پێش دواکۆپلەدا هێناوە(ئاو/ئاسن) دەبوو لەبری خوێن بۆ نموونە ئەسرینی دانایە نەك (خوێن و قاقای مس) کە هەردووکیان نەرێنین. جگە لەمەش دژبەرییەك هەیە لە نێوان ئاوی ناونیشانەکەو کە توڕەبوونە لێی و ئاوی ناو دەقەکە کە سەرچاوەی دادوەری و پێکهاتەی بەژنی ژنە وەك دەڵێت: لە باران باڵای ژنێک دروست دەکەم بە ویژدانەوە دەبێت ئەوە بڵێین کە زمانی ئەم شیعرە لە هەموو ئەوانی تر تۆکمە ترو وێنەکانی شیعریترن، هەرچەندە هیچ دەقێك بێ کەموکورتی نابێت بەڵام ئێمە بە بەراورد بەوانی تر باسی لێ دەکەین.
رەزا شوان
پێویستە منـداڵان ئەوەش بـزانـن، پێویستە کۆتـایی چـیرۆکەکانیان بەچـارەسەرکـردنی کـێشەکان کۆتاییان بێت. کۆتاییەکانیشیان بە گەشبینی و بەهـیوابەخـشین و بە سەرکەوتن و بە خۆشی کۆتاییان بێت. هەرگیز نابێـت کۆتـایییەکانی چـیرۆکی منـداڵان، بە کارەساتی تـراژیـدیا و بە رەشـبینی و بە نائـومیـدی و شکـستی و ناخـۆشی کۆتـاییان بێـت.
موحسین ئەمینزادە
ئارێنت دەڵێ، پێویستە تێبگەین کە چۆن پرسێکی بچووکی وەک دژە جوولەکەیی دەبێتە هۆی سەرهەڵدانی نازیزم و هەڵگیرسانی شەڕی جیهانی و دروستکردنی کارگەی مەرگ، یان ڕیالیزمی بزووتنەوە تۆتالیتارییەکان دەبێتە هۆی دەربازبوونیان لە واقیع. ئارێنت دەڵێ "سەرکەوتنی تۆتالیتاریزم بە واتای لەناوبردنی مرۆڤایەتییە! تۆتالیتاریزم دەستی بە لەناوبردنی سروشتی مرۆڤ کردووە." هەر بۆیە ناتوانی بیری لێ نەکەیتەوه و پشتی تێکەی، چونکە "وەرگەڕان لە هێزە تێکدەرەکان سوودێکی ئەوتۆی نییە!"
فرخ نعمت پور
یادم می آید کە او آنروز، علیرغم انتظار هزار سالە من، هیچوقت نیامد،... هیچوقت عبور نکرد. نکند آن روز 'عبور' مردەبود،... برای همیشە. آە، من می دانم کە کلمات گاهی می روند،... گاهی می میرند برای همیشە. انگار پیش چشمشان، زندگی بیش از مهملاتی چند نیست. نە شاید او از کوچە کاەگلی دیگری عبور کردەباشد، کسی چە می داند. آن روز کسی کە پشت بام نبود تا این حقیقت پنهان تاریخی را دریابد.
ئەم بەرهەمە: ئەزموونێکی سەرەتای نوێی شاعیرە لەمەڕ بوونێتیی هەبووەکان، کاکەیی لەم بارەوە دەڵێت: ئەم بەرهەمەم لەمەڕ دنیای ڕۆحانیی و هەبوویەتیی بوونەکانەوەیە، کە بوون تێیدا ناوەندی دەقە. ڕوانینە لە جیهانبینیی مرۆڤ بۆ بوونەکان، کە لە پێناو خودێتیدا بوونەکان دەخەنە ژێر حەز و ویست و دەسەڵاتی خۆیانەوە. مرۆڤ وەک بکوژی لێ هاتووە لە پێناو خواستەکانیدا، هەبوویەتیی دیکە وەک پێویستی بۆ هەبوویەتیی خۆی تەماشا دەکات. لەم بارەوە، لە پێشەکیی پەڕتووکەکەیدا دەڵێت: «گوڵ، ئەو ڕۆحە موقەددەسەیە، کە وەک گشت ڕۆحە خوڵقاوەکانى دیکەى خودا، بە دیار پشووى درێژى ژیانه‌وه ڕاوەستاوە و هەمیشە لە دەلاقەى جوانيى خۆیەوە دەڕوانێتە ژیان.
صفحه18 از419
سەباح ڕەنجدەر
ئەى ئاواز لە ڕووى فرمێسکە سارد و گەرمەکانم دامەمێنە
چاوى جیهان کە لەمندا دەبێتە دڵ
سەرەتاى هەفتە بە ئەستێرەى بچوێنە
کۆتایى هەفتەش بە مانگ
لە بەراورددا چاوەڕوانم ئەو شتانەى بەدرزى دڵەوە دێن و دەڕۆن
